Më thanë -I- më thanë: je katolik? jo u thash, unë jam shqiptar më thanë: je musliman? jo, u thash, unë jam shqiptar më thanë: je budist? jo, u thash, unë jam shqiptar më thanë: je ateist pra! jo, u thash, unë jam shqiptar po miku me ju , cili është ai? Ismail Kadare u thash Ah, vous étes Albanais po unë u thash se jam shqiptar më thanë: po feja juaj, cila është ajo? po të gjitha nga pak, u thash ...dhe ajo është feja shqiptare Më thanë (II)
Nga cili vënd vini ju Më thanë Nga Dardania U thash Po ku është Dradania Më thanë Aty ku është Shqipëria U thash Po kush janë shqiptarët Më thanë Janë bijtë e shqipës U thash Po gjuha juaj cile është ajo Më thanë Është gjuhë e parë U thash Mos jeni pellazg Më thanë Po unë u thash Se jemi gjuhë e parë Do të thot Ju jeni nga epoka e Homerit Ju jeni stërnipat e Gjergj Kastriotit Vous êtes de la patrie de Mère Tereza Po U thash Mjafton ta lexoni Ronsardin e Volterin U thash Comment dit-on Bonjour en albanais Më thanë Jungjatjeta U thash Merveilleux Më thanë
Më thanë -III- Kur ikin poetët Atdheu qanë Askush lotin nuk ia sheh Kur hidhërohën poetët Një plagë më shumë Atdheut i shtohet Dhimbjet nuk i tregon Kur pranvera vjen e poetët flejnë Atdheut lulet i vyshkën Me lot mundohet ti ujitë Kur Kushtrimi në Dardani Po nuk shkruajnë poetët Atdheu n’vajë shkrihet Epigrafistët Lumë i pasurisë sonë N’arkitekturën e Atdheut N’arkitekturën Apolloni-Janinë-Dardani Roma ta kopjojë frymëzimin E jona fé shqiptare Verë e djathë n’origjinë Më thanë -IV- Je me FARK-un Jo, u thash Je me UÇk-në Jo, u thash Je me LDK-në Më thanë Apo je me PDK-në Më thanë A mos je me zogista Apo me enverista Eh mos je me Ballistë Apo edhe anarshist Më thanë Më thanë Edhe sa e sa… Po Jo, u thash Unë jam me të gjithë ata Që luftuan Për lirinë e Dardanisë Dhe jam kundër Të gjithë atyre që e zbehën mirësinë Punën dhe luftën e atdhetarëve Dhe jam kundër Se në Atdheun tim Rinia ka mbetë pa shpresë Nga një politikë e pa kulturë Jam kundër përqarjeve që u shkon shtati Kësaj klase politike larë në korrupcion Kësaj politike që shkel vlerat e kombit tim Të gjithë atyre që njihen n’emër Të paritisë, n’emër të fesë, n’emër të ideologjisë E harrojnë se janë shqiptar për kulturë e mirësi …dhe Partia dhe besimi janë vetëm ndjenjë shpirti Nuk janë të lindme për, dhe nuk përcaktojnë As lindjën e diellit , as filozofinë e kombit As bukën dhe as t’ardhmën e Atdheut Kur ato mbështillën me mëkate si në rastin tonë Shqipëri e Dardani, Iliridë, Plavë e Guci Ekonomia, shëndetësia, arsimi vritën Dhe janë bashk’urdhëtar të trgjedisë Që nuk falet Ndëshkimi më i rëndë nga Nënë që i lindi OH ! Sa malet, sa fushat, sa deti e lumunjtë Sa lisat e sa bimët e Atdheut … … gjëmojnë sot dhe dridhin shprt me një zë JENI SHQIPTAR Mos gënje ! Kuraja në kërkim që të thuhet e vërteta Mos fol, mësoje heshtjën aty ku e kërkon vëndi Mos i tradhëto ëndërrat tua Shpirtin mos e helmo Nuk të ftova, nuk më ftove « Hatrin » harroje, është ligësi Fjalën nuk ta fali më sa as Një të vetme pikë të penës sime Gënjeshtar, shkallëtar, « bajraktar » Mekati më i rëndë që të mbanë në tokë Qirrësh para penës që nuk të do Se ti lotin nuk ia vrenë Shpirtin e ke të mbushur me helm Pastaj erëmyskie në rrobat tua të mykta Nuk ka lek që ta mbulon atë pamje « Seigneur » ku ta drejtoj shikimin Dielli dhe Hëna vëndet nuk i ndërrojnë Hija jote nuk mund të jetë hija ime Nuk e lejon etikë as tokë arbërore T’i shkruaj këto vargje Që të tjerët mos të erëmykosën Ti je shëndërruar në demon Kopjues që nuk i do letrat shqipe Unë fajësinë nuk e fali ! * N'Udhëtimet e mia, Nëtorët e jetës sonë!
** Qetsinë e Katedralës sime e gjeta në lindje të emrit Me aromën e kuzhinës së Nënë Lokës me bukë oxhaku Katua: Shajkoc i Mesianës dhe e dashuria ime Poesies Ma ndave zemrën në dysh me Rugovën Mos më prek Mesianë e Mitrovicë Aq jam i mbushur sa me penë do të vras’ Në asnjë dasmë kënga nuk paguhet Në shpirt e n’ëndërën time nota Si një fletë që ngritët nga era Në fitore që ringjallë dehjen Dashuria, thuhet nuk venitet Pa të cilën nuk jemi të lumtur Për këtë kërkohet Poesies një fjalë Një buzëqezshje që zhvesh hyjneshën Të kërkuarën si dikur n’estetikë E bukra e shpirtit si dritë hëne mbi liqe N’oborrin tim një dritare me dritë Kur ndodhëm larg nga ti Ora ngadalëson tik-takët e saja Për çudi i bëj pytje zemrës sime Nga pija e një gote aq dehëse Mos vallë nuk i dhashë adresën time Po je aq besnike, siq je e bukur Botën do e mbaja në një gisht Ku diellin me lule oborri Shiun natën si lotët e mi Për ujitje të jetës së bukur Do i sjell për gjithë këtu Po më the: Falë t’kjoftë bukuria Do ta shpoj bjeshkën që Të Dua Edhe vdekjën do të pres me Po me atë dashuri Nuk është i verbër mendimi im Buzët tua ma thanë vetë Sy e vetulla folën Një shekull udhëtim Kurt të shoh, shkrihem në ngjyrë pene Në butësi shprese, gjumin e kam të ëmbël Atë gjumë ke lisi pran liqent Lakuriqe e tej në mëndfsh mbështjellur Kur hapi sytë shoh vetëm qiellin, dhe harroj se kush jam Se Pranvera që ti e deshte aq, dhe lindjën e sythit Vetëm dora jote me zgjon nga agoni e dashurisë që kam për TY Hapat tu n’oborrin tim dridhnin lulet Sa nga hapat tu aq nga të ramet e këmbanave Kurt t’emërova Mesianë Pushkë e top u dëgjuan në Stamboll e Beligrad Po ta dhash fjalën nuk u frikësova Se ishim të dytë në pritje të sythit Ku vlon dashuria …sonet Të lindshëm nga kjo tokë, nga ky dhé që nuk ipet Nga kjo hyjni që përkulet para sythit në çelje E hyjnishme ishe edhe ti, si sythi i oborrit tim Bashkë nuk kemi frikë as nuk njohim gjuhë tjetër Zeshkane nga flokët, e bardhë nga mollëzat e faqeve Në gushën tënde një romancë, e gjatë sa njëmijë fletë Në ballin tënd një oqean, për pikturë ideale Aty ku piqen dielli dhe bregu, nga Far i llampës Pena ime e mveshur me aromën tënde muzë Nga muzat e liqerit ku lahën pa i pa i njeri Thuhet se mund edhe të vërbohën nga hyeshi Hyeshi që kanë, ku edhe pena shkrihet E tash, aty ku lozin erërat e aromës sate Nuk e di nëse ishte ndezë zjarri nga ime nënë Apo digjej shpirti im , po, po, digjej ….
Joni dhe Arbëreshët e mi Deti Jon e ka fjalën, fjalën që e mbanë Muzikë e poezi ilire, dashuri e virgjër Muzë e dehjeve, e kalura kërkon penë Plagë e gëzime larë me lot, valë deti Jon Deti im në dritarën time, diell që shkon Diell që vjen në benediktim t’udhëtarit I ep pemën e bregut tënd, etjën ta shuaj Me atë anë të bregut, ke arbërshet tanë Dy banime të moçme ilire, që flasin shqip Që flasin me gjuhën tënde deti im, i yni Me të njejtën orë të fjetjës e zgjimit Me të njejtin diell, me të njejtën hënë Liria e detit Jon, me mallë u vie në përqafim O arbëreshët e këmbanave të Meshës sonë Mbështjellur me dallgët e shpirtit tim !
Pranvera e vonuar shqiptare … sonet Kohë e dridhshme që këputë frymë e ndezë shpirt As lulet e arava të Fusha e Loshnjës nuk qelin më Zëra të vaktë nga që i merrë erë e flladshme pranvere Në vallëzime të një tufe delesh pa barinjë aty pari Çdo lule sikur pret dashnoret e ndaluar nga liria Kitare me nota të melodisë nga kohë e pritjeve Në vallëzim mungojnë dallëndyshet, lejlekët Ku më as qielli nuk iu ep drejtim për kalim Aty më as shqiponjat nuk ndalën për ta parë lulën Të vyshkur në dorë nga dita që mërgoi poeti Qiellit i kanë humbur ngjyrat e buzëqeshjës Dielli sikur u shkri në trupin e saj prej mëndafshi Një shkresë e ardhur me postë në kalim mali e deti Shkresë e pa lexuar deri sot, nesër veq lot për derdhje më fal sonet, për një varg të gjatë më shumë Poeti dhe pena janë me një shpirt që nuk shlyhen nga letra të himta si trupi në përvlim dielli, nën hijën e qershisë ku fruti i saj ka ngjyrën e buzëve tua, ku balli yt ka hapësirë për romanin më të gjatë që mund të shkruhet nga dorë kriujuesi, oh …Atdhé që m’ike dashurinë time me gjakun dhe lotin e Rugovës sime …me grusht qello Jupiter burimin e lotve t’mi n’atë Bjeshkë njerin sy n’atë anë, tjetrin në këtë anë …në ballë Jupiter se vetëm ti mund t’më vërbosh Bjeshkën lëre të qetë rrjedha e ujtë mos të ndalet isha n’anën tënde Jupiter Mbretëria jote paqësore më vërboi sy e mëndje n’Dhé nuk paska paqë Trashegimia, Jupiter m’u shëndërrua në ëndër të ligë kundër gjykimit në dorën tënde …qello Jupiter në zemrën time Bjeshkën lere të qetë me gjakun dhe lotin e Rugovës sime
Erza Muqollit Erza dardane muzë, dashuri e poezi Engjëlleshë, yll që zbreti nga qielli Gjatë ditës notë e aromë si dielli Natë në shëndritje si hënë Harmoni e vargjeve në rimë Nuk ka notë që s’kalon det Për ta parë Erzën hyjneshë Romantike për çdo poet Arti i saj poezi e muzikë Zë që del nga shpirti Zë që rrjedh nga Bjeshka Dymbdhjetë poema shëndërruar në literaturë Vetëm zëri i saj do ta këndonte himnin e Arbërisë Aty dielli dhe hëna do të jenë në takim Erza, Zëri yt vjen nga malet e Dardanisë Në sy tu shohim qiellin e Shqipërisë Nuk ka piano që nuk dridhet Nga zërit i Erza Muqollit !
Të shkruhet nuk është lehtë…Poet DËSHPRIMI dhe KUNDËRSHTIMI Aty ku etikë e estetikë përjashtohën nga e drejta e një populli, poemë e poezi derdhën në dëshprim. Kohë e shkrimeve, e dëshprimeve me tema të ndryshme që shpërthejnë nga penë e krijuesit, dhe që është e natyrshme. Dëshprimi ndihet në analizën që i bëjmë vargut, poezi a poemë, mos të flasim për sonet, çka dhimbjet e krijuesit vihën në letër nga penë ndjenje : Kundërshtoj : Për gjithë ato të liga që i ndodhin Atdheut tim Kundërshtoj : Për gjendjën ekonomike që nga dita në ditë varfërohet Kundërshtoj : Për ramjen aq të dhimbshme n’arsim Kundërshtoj : Për gjendjën e mjerueshme në shëndetësi Kundërshtoj : Klasën politike të zhveshur ndjenjash e të zhytur në korrupcion edhe tej fytit Kundërshtoj : Gjykatën e Dardanisë të zënë n’fyt nga ndikime politike Kundërshtoj : Me tërë qenjën time, me ngjyrën e penës sime, të gjithë ata që «myhurin» vënë në përqarje, në coptim të trojeve arbërore ! * Poeti e ka të drejtën, dhe, poezi e poemë nuk flasin vetëm për dëshprimet politike, por me theks të veçantë kundërshtojnë edhe filozofinë pasive të intelektualëve që heshtin para të ligave, me aq dhimbje edhe për popullin që hesht para kësaj politike dëmtuese, në rend të parë për rininë së cilës iu është shuar ëndra për t’ardhmën e saj. * Kombi im: Lexoni poetët, siq i lexuam Rilindasit, që tash po e kuptojmë sa dhimje të mëdha paskan pasur, pra, që t’ua sherojmë plagtë kemi detyrë ti dalim zot Atdheut ! Mesianë (Llapit tim) Të këndshme ecjet tua mesianase N'udhëtim shekujsh e deri sot Nga Mesiana ajo Mollë e Kuqe N'origjinë të prozës poetike E deri në Çamëri nota pellazge Mesiansit e poezisë lirike Od n'vallëzime të zjarrshme shpirti Kohë Arbërie Gjuhë e Flamur Po sot burrë Llapi ku je Ç'është ai zë i shterrshëm Kush të ngulfati Zgjohu Mesiana ime Fillestarja e Dardanisë Gjergji t'dha bekim Siq unë me penën time
Dardani A ka klarinist t'mi përcjell vargjet Me dashurinë që kam për Ty Apo edhe në fletë peme Notën e të rrahurave të zemrës sime Në largësi mërgimtari e lot deti Me netët e pa gjumta, tokë e flakshme Arbërore e legjendave shekullore Me pamje nga dielli, ku lahen zanat e malit! Dardani, Për herë të parë në histori të veshëm me fustan lirie Duke ta mbuluar gjoksin e gjakshëm Me rrobën e ruajtur në arkën e ndalueme Dhjetëmiloin shqipe krushq lirie! Dardani, Mesiana, Dukagjini me zë Rugove, Malësi e Çamëri E tërë Shqipëria, bukë katua e ujë kroi Mollë e humë nga katërgjyshja ime Për Ty, T'më vishësh me të qëndismën e Arbërisë Dardani nuse më e bukura e Ilirisë! Nata që pret zbardhjën e zemrave shqiptare!
Musa Jupolli lindi më 7 qershor 1955 në fshatin Alban (Shajkofc), Podujevë. Kreu studimet Letërsi Shqiptare në Universitetin e Prishtinës. Nga viti 1984 jeton në Paris. Është themelues i Shoqatës "ALBAKOS", e para shoqatë shqiptare në FIDH. Më 1985 takohet me I.Rugova në Paris dhe bisedon për çështjen e njohjes ndërko-mbëtare të luftës për pavarësinë e Kosovës. Takimi me Kadare-n daton nga viti1987 në Paris ! Më 1989 antar i Byrosë në Koferencën e Helsinkut (Kleber-Sorbonne) Më 1990 me Antoine Garapon (profesor magjistrature në studimet e larta në Paris) dhe me Olivier Mongin (filozof dhe drejtor i Revistës ESPRIT) themelojnë Komitetin e Kosovës. Mbanë shumë takime dhe konferenca në Francë, Belgjikë, Itali, Danimarkë e gjetiu për çështjen e Kosovës dhe kulturës shqiptare. Takohet tri herë me Jacues Chirac, ish kryetar i Francës. Në vitin 1999 kthehet për herë të parë në Kosovë dhe ishte musafir i Bernard Kouchner me të cilin njihet që nga viti 1988. Ka botuar shumë artikuj dhe intervista në shtypin shqiptar dhe francez. Është nënkryetar i Lidhjës së Krijuesëve Shqiptarë në Mergatë. Më 1994 është iniciues i librit "Çështja e Kosovës" I. Rugova (Fayard) në Paris Botime:
Më 2001 botoi librin "Le gardien de chevaux" (Michalon) në Paris.
Më 2002 nxjerr një cikël të poezive në "Voix d'Encre"
Më 2008 botoi romanin "Sytë e tu kanë ngjyrën e të gjitha luleve" (Faik Konica) Prishtinë.
Më 2009 botoi librin DITAR (Faik Konica) Prishtinë.
Më 2010 botoi romanin " 99 " (Faik Konica) Prishtinë.
Më 2011 botoi "Kosovë p(R)ozë e gjatë...(poezi) (Faik Konica) Prishtinë
Më 2012 botoi "Poemë n'Udhëtim" (poezi) Rugova Art Prisht
Më 2012 botoi « Pesë degë Thërrasin Trungun» C/O (poezi) «Marin Barleti», Tiranë
Më 2012 botoi «Tokë Arbërore» (poezi) M.Jupolli & M. Thaqi, «Lump», Prishtinë
Fërkimet e para... (shkëputje nga libri, në sajim, me titull, “prozë urbane”) Me fal, Hyjni e shtrenjtë, këtu i erdhi dekiku i volitshëm, çasti i shkruar nga andej, pas qiellit, që t’i tregoj dy ndodhi që, përkundër përpjekjes maksimale të kamuflimit e veshjes me petk të bardhë, në thelbin e tyre të fshehtë, ato janë, ashtu si janë! Në çast, kujtojmë periudhën kohore kur filluan vajtje- ardhjet e para Kosovë-Shqipëri. Shkuarja dhe qëndrimi, sado i shkurtër, në Shqipëri, për shqiptarin e gjorë nga Kosova, ishte ngjarje jashtëzakonisht e madhe. E madhe për ata vetë, që shkonin atje, e madhe për ata që i përcillnin e pritnin që ata të ktheheshin nga Shqipëria. Vizitorët fatlum nga Kosova që vizitonin Shqipërinë e ëndrrave, priteshin me asi interesimi të valë që, shikuar nga perspektiva e sotme, ngjan si e pabesueshme. Sikur të ktheheshin nga larg, nga një botë e panjohur dhe çudirave e jo nga Shqipëria që e kishim në derë shtëpie e, në kutinë e zemrës. -E si ishte, e çka ishte, çka kishte... ishin pyetjet që ua ndrydhnin thembrat njëra tjetrës. Pyetja e parë që i shtrohej vizitorit fatlum që kthehej nga Shqipëria në Kosovë, si e pashmangshme, detyrimisht ishte: Kallëzo, si ishte në Shqipëri? Një bandill i ri fare, një vagabond kosovar, por që Shqipërinë e kishte në zemër, në këtë pyetje dha përgjigjen që, për momentin, ishte shokuese për të gjithë të pranishmit dhe, aty për aty, mori bekimin e përgjigjes më origjinale të mundshme, të dëgjuar deri me atë dekik. Shqipëria ishte vend i mrekullueshëm. I vetmi vend në botë që, më sa fuqi mushkërish që ke në dispozicion, mund të brohorisje Rroftë Shqipëria!, e mos të fitosh birucën, sikur atje, me dashuri e respekt të thellë, e quanin burgun! He mor, çuni i Lalës, krejt mirë, thuaj se zbulimi yt është origjinal dhe gjenial njëkohësisht, por ç’t’i bësh kur kjo liri e kjo brohoritje nuk vlente edhe për shqiptarët e Kosovës. Kujto kohërat kur edhe fëmijët, nxënës të klasave të para të shkollës fillore, sidomos ata nga brezi i ngushtë kufitar, për një notë të dobët që merrnin në cilëndo lëndë mësimore, ia mbathin pupë e matanë kufirit! - “Mos jeni këlyshë të Titos”, “provokatorë”, “spiunë”!, me këto e të tjera fjalë mirëseardhje i pritnin shpesh edhe vocërrakët e lerë më të rriturit, midis të cilëve, jo rrallë, kishte njëmend edhe titistë e këlyshë të tjerë të jugosllavit! Kthehu mbrapsht (siç thonë në Shqipërinë tonë Nënë!), në Tiranë a gjetiu, e provo serish të klithësh britmën: Rroftë Shqipëria! Ani mirë, çdo gjë në rregull, do ti, të thuash e do të hakërroheshe ti. Asgjë e keqe nuk do të ndodhë, aty për aty, fill përnjëherë, por, sa të merret vesh se vjen nga Kosova, lindë dilema e lindur tashmë, helbete mos je këlysh i Titos! Provoje ti vetë, bandill e trim, nuk do të kthehesh aq shpejt në Kosovë! Së paku, pa e parë pi... e maces. Pa e kryer “kursin disavjeçar të riedukimit, në një nga “institutet” e famshme për “riedukim marksiste leninist”, në Burrel, Llakatund, Seman.., a diku tjetër. Mund të zgjidhni, ku të doni, mos ngurroni, vend ka për të gjithë! Ndjehuni mirë e lirë, si në shtëpinë tuaj, (faite comme chez vous) siç ia thonë fjalës francezët! * Ndër pyetjet e rralla që u shtroheshin fatlumëve, që atëbotë, vizitonin Shqipërinë, plagën tonë kurrë të pashëruar, ishte: e çfarë ushqim gatuhej atje, çka hahej e çka pihej atje, (mu kënaqë, me u çkoç tuj hëngër!). Larg qoftë, ndokush ta zë në gojë kafshatën e gojës, bukën e zezë, format tulle, koret krejt të djegura shkrumb e brenda, krejt lloç, e papjekur fare, që as i madhi dreq nuk mund ta hante, fare, hiq. * Nga kujtimet e pavdekshme, të pa perënduara kurrë, një si imazh, ilustrues, nga vizita e parë në Shqipëri, ruaj “ndeshjen” e rastësishme me Bukën që gatuhej në magjet e xhaxhait Enver! Prirë nga dialog me nipçen time shumë vjet përpara së këmba të më shkelte në mëmën Shqipëri. Për shkak të bukës së ligë, ushqimeve me grat, të pakta e pa as një fije mish..., sot e gjithëditën, në tërë Shqipërinë, nuk has në asnjë barkmadh, në as një cullan e të fryrë, trashullak e buçkan, me një fjalë, në Shqipëri nuk ka obeizitet, sëmundje epidemike nga e cila vuan një shumicë njerëzish në botën perëndimore, kapitaliste, reaksione, revizioniste, borgjeze, në zhdukje e shfarosje e sipër... (sipas teorive boshe të mixhës E. Hoxha!), i them nipçes sime, të bijës së sime motër, që si profesoreshë e gjuhës dhe e letërsisë shqipe, në Gjimnazin Skënderbeu, në Ulqin, veçse kthehej nga vizita e parë Mëmëdheut! Në këtë sipër, në ekranin televiziv, që gjithnjë hapur na rrinte para sysh, si në parakalim, shfaqet një punëtor shtatmadh, i trashë e barkmadh. Qëllon të jetë punëtor ndihmës në kopshtin zoologjik të qytetit. Le që ishte madh virani, sa një lis me rrema, por edhe cullën e kishte të madhe dhe veç sa nuk i shkonte zhàg përtokë. - E ti, dajko, thua se në Shqipëri nuk ka njerëz të trash e barkaçokë! Ja, shiko e bindu!, ma kthen ajo, e lumtur që, si të porositur hyjnish, në atë çast jetik, të debatit të nxehtë, shfaqej shqiptari i shëndetshëm nga Tirana! - Racionin e mishit të drekës, dedikuar ariut të murrmë, atje nën çatinë e kopshtit, e ka kollofitur ai barkmadh, ia përplas përgjigjen dhe, me dromca shakaje, shtoi: para gjyqit të popullit do të përgjigjet ai, për abuzim, të dënueshëm me ligjet dhe kushtetutën në fuqi! Derisa unë shkrihem në gaz, mbesa skuqët deri në vesh, mbërdhezet si të kishte marrë një flakaresh hithi përvëlues! * Një tjetër kujtim kurrë të pavdekshëm, që nuk perëndon kurrë, nga vizita e parë Shqipërisë, është ai, kur rastësisht “ndeshi” (shoh) Bukën që gatuhej në magjet e xhaxhait Enver! Shumë vjet pas debatit të “ashpër” me mbesën time, isha në Shqipëri. Ishte Shqipëria ime parë. Berati im i parë, me legjendën Vrionët (me Jusufin, në zemër!) e të tjerë aristokratë të kohës. Pikërisht në lagjen e Vrionve të Beratit tonë, papandehur krejt, syri ma zë vogëlushen sygacë e faqekuqe: me bukën e zezë (më të madhe se ajo vetë), në një dorë e, me një kaki (lloj hurme), në dorën tjetër! Sa “shumë” i shijonte buka e zezë, tullë e papjekur, shoqëruar (shty) me hurmën kaki, asaj shejtanke, çupëline syzezë e faqekuqe! Cili është fryti me të cilin e han bukën? Frytit është kaki. E kam ble në merkato! Nga një çupë sa grima, përnjëherësh “blej” dy fjalë: kaki dhe merkato! Ishte ko ora e parë, leksioni i parë i gjuhës shqipe, aty në Beratin e J. Vrionit, me mësuesen e vogël sa një gogël! Nuk vonon shumë e bëhem pronar i tyre! Sa i takon asaj pyetjes së fshehur e të mbështjellë me shtatë fish mishema misteresh, që në kushte e rrethana normale, duhej të ishte e para, zakonisht jepej përgjigje me mallkim brenda saj: “Shuaj, goja t’u thaftë, po a q... motra shqiptare, ore pika të pikoftë, gjagajdur!”.. Njëmend, pyetje e mallkuar, për vaktin e atëhershëm. Me vonë, përgjigjen e saktë në ketë pyetje do ta jepnin, trotuaret, rrugët dhe rrugicat e errëta të metropoleve të kontinentin tonë. (Kujtojeni atë periudhë idile, kur me të madhe , mirë e mbarë, nisen martesat midis gocave të Shqipërisë dhe çunave të Kosovës dhe, kuptohet, anasjelltas. Ky gëzim mbërrini deri në këngë, madje! Mjerisht kjo ëndërr nuk zgjati shumë. Në vend se për në Kosovë, gocat e reja, të shëndetshme dhe të bukura, nga Shqipëria, morën rrugën e mallkimit Morën rrugën pa kthim për në zonat e thella malore e shkrepave të Shumadisë dhe në shumë vise të tjera, në zona të fshehta e të prapambetura mesjetare, që atje ku janë, në gjuhën serbe, vukojebina u thonë, ose ku bën dreqi ve, thuhet shqip! Në vend se të martohen në Kosovë e të krijojnë familje të shëndosha shqiptare, jo njëmendë, si për të përfillur porosinë ironike, a qihet motra shqiptare!, të rejat shqiptare, për pak para që i fitojnë prindërit e tyre tradhtarë dhe antikombëtar, bijat, evlatet e tyre, ua djersin koqet e thata, vejanëve, pleqve, të moshuarve, herë-herë, edhe handikapëve, të devijuarve mentalë...). Ha, ha, ha... të qeshesh a të pëlcasësh inati, njësoj! * Ky vajtim ose nismë e këtij kallëzimi të shkurtër, rakitik, astmatik, mbërthyer ethesh, shprehur pa pikë sharmi e shkathtësie rrëfimi, ndjell në mend edhe një tjetër kallëzim, paksa me leqe e dredha më të mëdha, që e bën atë të vështirë për t’u kallëzua: jeto për ta treguar, porositë Gabo Markez! Do t’i dilet matanë, disi. -A ka Enveri (Hoxha) merita për Kosovën? – ishte njëra nga dyzet pyetjet standarde dhe të njëjta për anketuarit. Një gazetar i zoti i gazetës së shquar ditore në Kosovë, me këtë anketë e mbajti gjallë gazetën e vet, për disa javë (prej jave në javë), për disa muaj e mbase për nja dy a tri vjet e më shumë. -Po, ka: Merita Halilin*! Kjo ishte përgjigjja e shkurt dhe e qartë, e njërit nga (shumë) të anketuarit, ishte gjeniale! Përgjigje të cilën duhet mbajtur në mend, duhet respektuar e mbajtur gjallë, me riprodhime e vaditje të shpeshta, të njëpasnjëshme. ___________ (Merita Halili*, është një interpretuese e këngëve popullore, e dashur, e respektuar dhe shumë e popullarizuar nga Shqipëria, e martuar për një shqiptar nga Kosova. Me kusht që Enver Hoxha të këtë pasur dijeni se në Kosovë jetojnë shqiptarë! Shpjegim ky i panevojshëm fare!). (diku në francë, prill 2018)
KUR DO IK (grues) Një ditë kur do ik. "Pse e pse bre"- ke me thanë: Si harrove premtimin; gjithmonë me ty" Asnjëherë s'më ka ndodhun të kesh shkelun fjalë! Grue, mos vë kujë, Në ty s'due ta shoh lotin, dhimbjen ... assesi! Kujto ditët kur na buzëqeshte dielli Dhe rritem katër fëmijë. Qëndro si në ditët e mira me emrin tënd të mirë. Nur dashurie, dorë e djathtë e shtëpisë! Shkurt, 2018 VALA HILEQARE Kreshtë e bardhë mbi valë Pa pra i njom buzën Bregut t’saj të tharë Flladit bregun vala Rërës i shuan zjarr Mua flokun zbardh Valë moj hileqare Freskomë edhe mua Se jam mërgimtar Auckland, 17 tetor 2009 BORXH JAM Borxh deri në fyt jam Prindërve Më rritën Barit e dushkut oksigjeni e shëndeti im Borxh jam deri në fyt Ëndrrave që nuk i bëra zhgjëndërr Bregut lumit Arave me grurë Borxh jam gruas Fëmijëve Profesionit e punës Që nuk bëra shumë më shumë Sa do të doja unë Borxh jam Shqiponjës Që nuk fluturon e lirë Mbi gjitha malet e fushat ku flitet shqip Fund janari, 2018 EC E EC Gur i shkulur, spirancë maje thyer. Ecë e ecë n’kërkim edhe kur zë vend, emrin muhaxhir! Auckland, tetor 2013 DËSHIRË Do të doja të jesh qiell, dielli që ngrohë freskon. Erë pranvere në vapë vere, me hije dreke matur mall pa hile, më këmbë në tokë të jesh, mendjen si kallinj gruri plotë ta kesh! Janar, 2014 KAPRICIOZE Korba të zinj Në eter mprehin thinjtë Oxhak i shtëpisë tymos me blozë të zinjtë e zogjve kombçar Majë lisave poshtërisht lëshohen Me thonj e me sqepa drejt shkëmbit të Prometheut Shpendët sa grima si të ishin kafshë nate I kashaisa I zhvesha mitesh me blozë E ngura dot s'u hiqej erë shurre kundërmojnë EMRAT PA EMËR Kalërojnë ligjet Emrat pa emër zvarranikë kalërojnë ndrydhin liritë shkelin premtimet zvarrë zvarrisin fjalën me kode që ata dinë hanë s’hanë fjalë synojnë maje të etur kroje shterojnë grigja me gishta n’gojë hajt bir Shkurt, 2012 KANCELARIVE TË BOTËS Në kancelari të Evropës Ismajilin në krah, në Londër, Isai vetë i dytë. Hartë e Evropës varur në mur. Në hilet e lordit Boletini, brof çohet në këmbë! Me dorën e tij të burrit, në hartë trojet etnike mbulon me pëllëmbë. Zotëri këtyre trojeve që kur mbiu lisi janë Albani! Nuk ndahen këto toka për të madh gazep. Heu Isa burri, raca jote sot! Gladiatorë mes veti ; kancelarive të botës, korridoreve të Parlamentit, shtrëngojnë dorën armikut pazare bëjnë nën cergë, lëpihen e lariten të huajve për shkam*! Gusht, 2014 KËSHILLË Dil nga orbitë i ngushtë mëhallësh Mos u lako e mos ik nga vetja Lajkatar e flamur ndërrues mos u bë Bëhu gonxhe malesh e fushash tua I gatshëm për të çelur në çdo stinë Luleborë e ushtar motesh të mëdha Janar 2018 ELOZH PËR GJERGJIN Gradat, lavdet e sarajet e shtruara në ar Nuk e lëkunden Arbënia ishte dhembja tij e parë Janar, 2018 SHËTITJE MBI FSHAT Rrugicat mbyllur Me shkurre, barishte, thera ... Banorët ikën jashtë ose ranë në qytet. Manaferrat mezhdave kalavesh të paprekura Gjurmë bagëtish e njerëzish askund Përroska mbuluar me kërpnaja e shelgje. Gardh i gjallë që s'kalohej këtej e matanë. Hutat e ketrit kishin zbrit nga mali. S'më kishte ndodh ndonjë herë më parë. Të dilja mbi fshat. Dhe të mos shihja fushës bujq. barinj, bagëti E kosëtarë tek ju jepnin krahëve në radhë. Gra shamibardha tek çonin bukën në arë. Kabash, korrik 2013 TEK FLISTE Lidhte kujtimet në trastë nyjë Me gjithçka nga pak; arra, mollë, kuleç Çdo të pesëmbëdhjetën ditë Me kokën në torbë nisej Në vizitë djalit në Sremska Mitrovicë Zgjidhte nyjë Në heshtje i tregonte për situatën Shokët e idealit, hafijet ... Merrte djalit vargjet e shkruara n'qeli Gardiani roje I pafuqishëm të mbante kontrollin Nëna tek fliste me sy Shtator, 2017 GRATË
Ujëvara dashurish pafund, Vargje baladash, tituj romanesh, Poezi. Zana mali shtatëngjyrësh në sy. Nota lirizmi, këngë, Bulëz pranvere, Stimul paqe e lirie, Rimë shpirti, Gjithçka tek Ju. Shtojzovalle mbi muzë Dorë që përkëdhel E rrit trima. Gratë bashkëshorte, Nëna, ABËCË jete, Hyjnesha që nuk braktisin kurrë… Gusht 2017 PIKON Pikon kulm i shtëpisë Pikon Hafije e ustallarë nga gjitha anët vijnë Thirr e pa thirr Kush ndreq kush prish Tanët mjaftohen të jenë në krye të vendit Të mos lagën Gushë për gushë me qoftëlargun E lëshojnë udhë Korrik, 2017 KUJTIM PËR MOTRËN Sa herë më ngushtohej shtegu Shndriste si dielli dhe hapte rrugë Zemrën e shpirtin erë të trëndafiltë Vishnja ndanë dritares veshur me blerim Kujtim pritjesh të ngrohta gravura të thella n'gur S'i besoj urtisë: ”koha fshin gjurmë" Me merakun Kosovë iku, tash 19 vjet! Në Shkup më nuk më shkohet si dikur me qejf.
26 tetor 2017 ZË KOHE (Haxhi Muhaxherit) Jehonë kohësh të mira Emrash rrënjësh e qëndrese Furtunash e motesh lavdie Nuk resht së vrari të keqën Nuk resht së qëndisur fjalëmirët E fjalës shqipe Auckland, korrik 2017 MUR MBI URË Në bisht ndër shalë Ikën U kthyen dhe mbyllën urën me drurë e gurë Me lutjet e Evropës hoqën barrikadat Çajnë dërrasa Biçim vazo betoni ngrehen mbi urë Hedhin pluhur syve bëjnë petulla në ujë Me urë e pa urë Mur mbi urë Skërmiten qençe e bëjnë zhurmë Sa me lindje sa me perëndim Sorrë në dy hunj Janar, 2017 IN MEMORIAM PËR SHKRIMTARIN R. KELMENDI "Letrat prej Ulqini" me Ty takim im i parë Aty mësova sa fort fishkëllen fjala shqip Dhembjen ta zbulova te "Rrëfimi i njeriut me samar" Me mësimet tua te Verrat e Llukës u morën ngryk Gjithë ai nam Te opusi yt letrar shijova të bukuren humorin me karar Saktë e dije kur kositen livadhet dhe kur do të duhej Të kërcasin e heshtin arm't Auckland, 12 janar 2017 KROI I FSHATIT Rrënjësh gërshetuara drurëve mali, murmurit i kristaltë uji akullt. Në mes vapës në ballë të pikë. Barishtet valltare tunden gëzuar, parfumojnë rogën e harlisur gjithandej. Këngë e trishtilave n' degë, deh e prek në shpirt! Dhjetor 2016 NËNA RABË Për dritë të gazishtës Thurte çorapë Ngrohte mëngjeset e ftohta Dhembjen e njomte si lulet Jetën Fjalën E qëndiste me ar Gusht 2016 MËSUAR Rrëzojnë diktaturën. Derdhin në bronz një të njëjtë me bujë dhe vazhdojnë jetën si më parë në diktaturë! Gusht 2016 BREGUT Zhurmon vala Tek përplaset shkëmbit Shkumëzon shkumën thinjoshe Bregut ec unë Pulëbardhat tutje tehu fluturojnë Njëra ndahet e më ndjek pas Eja sikur më thotë plot gaz Ta shuajmë mallin bashkë Dhe era luan me flokun tim zbardhur Rërë e nxehtë nën këmbë Më djeg e nuk më ngroh Korrik, 2016 NJËHERË E MIRË
Yjet zënë me shtëllunga të zeza resh Shtigjesh bjeshkësh më në fund erdh Dielli Rrëmujë e ngazëllime mëngjesi Qentë qençe lehin Diellin Azdisen në kohë lirie Poeti vazhdon rrëfimin për ujkun Dhe byryten mëzetërit që kullosin livadhet E zëna me tre plisa dheu mbi mezhde Ende në kërkim të ilaçit për të vrarë Mizat bezdisëse njëherë e mirë Korrik, 2016 ZOGJTË SHTEGTARË Në tela telefoni tufa dallëndyshesh Mëngjeseve në vjeshtë varg rreshtuar Cicërimë e tyre dhembshëm tingëllon Bëhen gati shtëpitë t'i lënë Përmallshëm nisën buzën në vaj Nga acari ikin në vendet me behar Shtator 2015 ATË DITË KUR PO NISESHA USHTAR (25 gusht 1970) Nëna nga bunari nxori një kove ujë. Piva një gërrqe se kështu ishte adet. Shtrëngim duarsh, përqafime, doja të mbahem burrë, loti më tradhton. T’i shpëtosh të keqes, më thanë, sa më pak fjalë! Me të ligun mos ngul kunja, dosjet janë të hapura për shqiptarë! Ne vetëm numra jemi, mos beso kur të rrahin krahëve! Në listat: “Të rrezikshëm për shtetin” emrat tanë deri më një të sistemuar i kanë! Nëntor, 2014 KU MBETI Ku mbet moti kristal Oxhakut tymi i shkonte drejt Qëndisej me ar fjala e jeta plot harmoni Ku mbeti fjala e thënë në sy Kohë gjithçka prapa krahëve erdhi Veshur me pendla të bardha mjellme Brenda sterrë i zi Ku mbeti autoritet i prindit Shtetit Shkollës Familjes Çiltëri e djalit vajzës Fjala fjalë Emrat shqip Ku Dhjetor, 2015 ITAKA Josh gjithçkaje e saj Shtegtarët me ditë e natë krahëve u japin Hijeshi e sirenave e tmerr katallanësh nuk i ndal Rendje mes shkretëtirave e resh Aromë e vatrës ndjellë e thërret Në zhgjëndërr e ëndërr shfaqet Si këngë bilbili në rremb Qershor, 2016 FJALË E FJALË Në takime mërgimtarësh. Secili ka një mendim. Dy. Tre. Shumë. Grijmë ujë në havan. Komentojmë libra e tituj gazetash pa i lexuar, Gjykojmë problemet madhore të shtetit, pa qenë atje! Botën ujdisim, Më mirë se perënditë ... Shajmë diku të irrituar . " Po të ishim ne, do të bëhej më mirë " ! Flasim si ekspertë, Të shkolluar kushedi nga cila galaktikë. Flasim me radhë pa e dëgjuar sho-shoqin. Secili shtyhet të shkrep, qoftë edhe një fjalë. Maj, 2016 NDRYSHIM I MADH Kam mall, dhe kujtoj motet, kur brehej hekuri me dhëmb dhe vdisje për Flamur. Për të lexuar Fishtën, Konicën, Kadare, Ernestin, Markezin .. krijohej radhë. Maj, 2016 EMIGRANT Emigrant shkak luftë ngjyrash Të tillë dikur pati edhe në fshatin tim Të përndjekur nga e kuqja Shtigjeve pafund në rrugëtim Përtej oqeaneve mbërrin I gjeta të plakur buzën shkrumb Unë emigranti muhaxhir. Në prag shekulli njëzetenjë Dëgjuar keni nga gjyshërit Për plagën e vjetër emigrant politik Karvan në ecje lodhur Me kujtimet plumb mbi kurriz Mars, 2016 TESHTITJE KOHE Gjithçkaje i doli boja Karriget u përlloçën si është më keq Filiza të së resë në ketë palcë acari të vijnë Të ngjallin shpresat e humbura nga lakmitë Të kapërcejmë inatet vetën Dhe jugë e bardhë të fryjë Mars, 2016 VENDÇE Ecje mbi ferra e shkurre nëpër mote Për jetën Për diell më shumë Dhe dalin nëngurët Vjelin frutat e pemëve Kafshojnë diellin pamëshirë Mars, 2016 SHTERPËRI E GJELAVE Gjelat kryengritës të mëngjeseve I dehu fitorja Nga pangopësia vetëlavdërimet U ngjirën Për të qëndruar majë mullari U qullën e qullën si është më zi Shkurt, 2016 MBASE Donzhuanët kolonizuan shën Valentinin Për të treguar besnikëri Përmes dhuratave e luleve Blerë dashuri Mashtruar e fshehur kurvëritë Shkurt, 2016 Shënime biografike
Sabit Abdyli u lind në Kabash të Anamoravës në vitin 1946. Shkollën fillore dhe të mesmen i mbaroi në Viti, SHLP në Shkup, kurse Fakultetin Filozofik: dega gjuhë dhe letërsi shqiptare në Prishtinë. Pas luftës (1999) Sabiti bashkë me familjen u vendos në Zelandë të Re. Atje vazhdon të merret me shkrime dhe të bashkëpunojë me gazeta e revista që dalin në gjuhën shqipe. Deri tash ka botuar këto vepra:
Kabashi i Anamoravës, Prishtinë, 1997, (monografi)
Ankthi i pranverës’99, Prishtinë, 2004, (libër-dokumentar)
Kohë e lumtur, 2005, Prishtinë, përmbledhje me poezi
Bijtë e shqipes në tokën e reve të bardha, Auckland, 2010, prozë, poezi dhe artikuj për Mërgatën shqiptare në Zelandë të Re.
Letra, Anekdota, Aforizma, Gjilan, 2013
Na kabashi jem t’ndam nji zjarrmi, Gjilan, 2013
Dallgë malli, Prishtinë, 2016
Tybe këta veë kabashë janë, Prishtinë, 2016
Thërrmija jete, Prishtinë, 2017
Letra për babuqin gasterbajter në Gjermani, Prishtinë, 2017
Sabit Abdyli, që nga vendosja e tij në Ishullin e largët (29 tetor 1999), është aktiv në organizimin e aktiviteteve artistike ndërthurur edhe me veprimtari për ruajtjen e unitetit, gjuhës dhe traditave kombëtare në mesin e Mërgatës shqiptare në Zelandë të Re.
